Kistemaker

Thuis » Diversen » Gedenkboek Hoogkarspel 1940-1945 » Pagina 42-43

17. Het verzet der kerken

DE DOOR DE GEESTELIJKHEID UITGEBRACHTE VERSLAGEN
AAN HET RIJKSBUREAU VOOR OORLOGSDOCUMENTATIE

VERSLAG VAN HETGEEN DOOR MIJ IS GEDAAN OM DE BEVOLKING VAN HOOGKARSPEL GEESTELIJK WEERBAAR TE MAKEN t.o.v. DE NATIONAAL-SOCIALISTISCHE LEVENS- EN WERELDBESCHOUWING IN HET TIJDVAK 29 JUNI 1941-5 MEI 1945

1e. Verkondiging van het Evangelie van Jezus Christus en uitleg, waaruit blijkt, dat de nationaal-socialistische ideologie hiermede in strijd is.
Behandeling tijdens de kerkdiensten van de actuele onderwerpen: Jodenvervolging, cultuurkamer, arbeidsinzet enz. enz.

2e. Voorlezing van 'de kansel van alle boodschappen, door de Synode der Ned. Herv. Kerken uitgezonden etc.

3e. Huisbezoek en bespreking van de oorzaken van het nationaal-socialisme en de stellingneming daartegen.

4e. Organiseren van z.g. gemeente-avonden, waarbij vooral onkerkelijke mensen werden uitgenodigd (die anders niet bereikt konden worden). Bespreking van onderwerpen, personen en boeken, waaruit een duidelijke anti-nationaal-socialistische gezindheid en positief christelijke en humanistische gezindheid bleek. Bijv. o.a.: Waarom Christen? Wat zal de toekomst brengen? Alb. Schweitzer; J. Kagawa; J. Pary - Vuurdoop in schoffiesland; P. Bakker - Ciske de Rat.

5e. Het geven ter lezing van boeken uit eigen bibliotheek o.a.. van Dr. Banning. Het adviseren bij aankoop van nieuwe boeken zowel aan de bibliotheek van de Mij. tot Nut van' t Algemeen als aan gemeenteleden.

6e. Verspreiding van illegale lectuur, in het bijzonder van "Vrij Nederland", waarvan ik steeds de verspreiding in Hoogkarspel en omgeving verzorgde.

P.M. MENTZEL,
predikant der N.H. Gemeente Hoogkarspel

HET VERSLAG VAN DE PASTOOR LUIDT ALS VOLGT:

Daar het nationaal-socialisme een afschuwelijk, heidens systeem is, had ik er een felle haat tegen. Dit heb ik in geen enkel opzicht en voor geen mens onder stoelen of banken gestoken. Regelmatig werden de gelovigen op het onchristelijk en heidens karakter gewezen van dit systeem. Onze Hoogwaardige Bisschoppen gingen, zoals genoeg bekend mag worden verondersteld, ons hierin voor.
In een grote reeks prachtige en gedurfde brieven, documenten op dit gebied. hebben zij de katholieken en eigenlijk ieder Christen, gewaarschuwd, star vast te houden aan de echt christelijke principes. Een ieder, die lid werd van de N.S.B. of van een mantelorganisatie, werden de Sacramenten geweigerd. Dit vooral heb ik mijn mensen duidelijk gemaakt, door de voornaamste brieven van de Bisschoppen te behandelen.
Toen, ondanks dat, onder dwang van de N.S.B.-directeur van de veiling, een tiental arbeiders der transport lid werden van het N.A.F., heb ik zo'n klap op de preekstoel gegeven, dat 7 terstond terugkeerden en de andere 3 druppelsgewijze volgden. Allen werden toen ontslagen, maar met behulp van het fonds voor bijzondere noden werden zij, voor zover dit nodig was, schadeloos gesteld.

Eén der N.S.B.'ers, die ondanks het verbod der Bisschoppen toch aan de Communiebank verscheen, heb ik beschaamd teruggestuurd.

Regelmatig werd in de R.K. Jeugdbeweging en in de congregaties tegen het nationaal-socialisme geageerd.

Toen het bevel kwam, dat alle verenigingen voor muziek en toneel zich moesten aansluiten bij de cultuurkamer, heb ik dit op last van onze Bisschop geweigerd en hebben wij liever alle repetities en uitvoeringen stopgezet. Ook de ontslagen muziekdirecteur werd gesteund door het Bisschoppelijk fonds.

Een ieder, die uit winstbejag vrijwillig voor de vijandelijke weermacht wilde gaan werken, werd bewerkt dit niet te doen.

Een ieder, die onder dwang naar Duitsland moest, werd aangeraden onder te duiken, waartoe hem hulp verleend werd. Ook velen uit andere parochies en ook vele niet-katholieken werden aan een onderduikersadres geholpen, en als ze Katholiek waren, regelmatig bezocht dooreen geestelijke.

Al degenen, die in mijn parochie lid waren van N.S.B. of mantelorganisatie, of die vergaderingen bezochten (b.v. van de landstand), werden bij het huisbezoek bewerkt. De een vlugger, de ander langzamer, maar allen zijn teruggekeerd en hebben voor pastoor en 2 getuigen, met een eed op het Evangelie; het nationaal-socialisme afgezworen.

In Januari 1945, in een gevecht tussen de B.S. en Landwacht, werd een B-strijder zwaar gewond. Ondergetekende werd door een vertrouwd politieman gewaarschuwd en is toen terstond naar de schuilplaats gegaan en heeft de zwaargewonde geestelijke hulp verleend. De Landwacht heeft nog getracht te achterhalen of er een geestelijke bij geweest' was, maar niets werd losgelaten.

Mijn nogal fel optreden tegen de N.S.B. trok de aandacht der N.S.B.'ers, vooral van v.d.. Kuur, waarnemend burgemeester. Deze heeft mij voorgesteld om gijzelaar te worden. Later werd ik aangeklaagd op een N.S.B.-vergadering in Hoorn. Ik was zeker een raddraaier, waarschijnlijk een terrorist. Alles van die zijde werd tegengewerkt. Winterhulp kreeg geen voet aan de grond. Inlevering van metalen werd een paskwil.

Ziedaar hetgeen mij te binnen schiet van de afgelopen oorlogsjaren.

P.C. VOLLEBREGT
pastoor te Hoogkarspel


Bovenstaande tekst is overgenomen uit het
"Gedenkboek" Hoogkarspel 1940-1945, uitgegeven in 1947.

 


© 2001-2024 | Sitemap | Contact

Facebook: Ansichtkaarten van Andijk