▲

» Diversen » Medemblik: Jaartallen » tot 1300

Medemblik: Jaartallen tot 1300

Auteur: J.C. Hooftman, Wijdenes 13 mei 2007. Bron: Wijlen P. Kistemaker, Andijk.

(Tussen haakjes staan de bronnen vermeld.
De meeste van deze bronnen zijn in te zien in het Westfries Archief.)

Landschapsontwikkeling:
0 n.C.; Veenlandschap rond Medemblik.
(Huizinga, 2.)
8e eeuw; "Maresdeop" reeds aanwezig.
10e eeuw; "Vereniging" met Vlie.
13 - 14e eeuw; weerszijden van Vlie overstroomd.
14e eeuw; Gawijzend overstroomd.
(Huizinga, 3.)
Ligging van Medemblik meer "geaccentueerd" (vooruitgeschoven post in de zee).
Teelaarde 8 decimeter dik, zandige klei op jong zeezand.
In de richting van W'hoof zeeklei op een dunne veenlaag.
(Huizinga, 5.)
13e eeuw; ten tijde van Floris V nog natuurlijke afwatering mogelijk, later bemaling.

334
Medemblik gebouwd door "Diderich, een Zoone Radbodi", "een kintskint van Asconi, den eersten Hertog van Vriesland, welke in het Zuidwest 4 a 5 mijlen van Stavoren heeft begonnen te bouwen ……."
(D. Burger van Schoorl, naar Pier Winsemius.)
Plinius. Nat. Hist. Lib. 5 Cap. 15 }
Pomponius Mela. Lib. 3 Cap. 2 } noemen "flevo" of "flevum".

687
Werenfridus te Wervershoof. (Martinet). Overleden 14.08.760.
(Speelwagen VII, 1, 29).

719
Radboud obiit. Na 40 jarige regering, 679 - 719. Sepultes ad Stavriae.

ca. 800
Codex legum antiquarum tit. lex. Frisorum vita Ludgeri, Cap. 13 noemt "Fli" of "Fleha".
Willebaldus et Ochlonus in Vita St. Bonifaci hic Cap. 19 ille Cap. 11 vers 12, noemen "Almere" of "Almeri" (vgl. Almersdorp bij Opperdoes).
(D. Burger van Schoorl, 2.)
De Leek scheidt Drechterland en de Vier Noorder Koggen, stroomt "eensdeels" door Werenfridushoeve. Middenleek "behulpinge ofte Eem of Aam, dat is de uitwatering van de eigentlijke Vloed Leek.
(D. Burger, 5.)
Over de Leek:
(Oud-Westfriesland X, 188.)
Over Radboud:
(Oud-Westfriesland XVI, 98.)
Lexzater- of Overleekerambacht.

806
"Den 4 July ontstak de Blixem en Donder de Stad Medemblik op twee plaatsen in de brand, zoodat daar we1 40 huizen verbrandden...."
(D. Burger, 210.)
Kasteel Radboud een sterkte tegen de Noormannen?
(D. Burger, 2.)
(Huizinga, 19.)

838
Sint Odulfus sticht klooster te Stavoren.

ca. 899
Medemblik bestond reeds voor er dijken waren.
(D. Burger, 5.)

"Medemalaca" genoemd tijdens bisschop Odilbald, 899 obiit
(Ep. Traj. XII.)
"zekere oude Blafffaert der goederen des Bisdoms van Uytregt".
Wilhelm Heda in Vita Odilbaldo van Koninglyke Tienden in Medemalacha.
(D. Burger, 2.)

ca. 960
In blaffert van Sint Maartenskerk te Utrecht: Koninklijke Tiend te Medemblik aan haar behorende.
(Gonnet, Inv. M'blik.)

25.8.985
Koning Otto III maakt, ten behoeve van Dirk II graaf van Holland de goederen en opbrengsten allodiaal die deze van hem in leen hield tussen Lier en IJsel, in Zonnemere tussen Medemelacha en Chinnelo-sara-gemerchi, met uitzondering van het huisgeld in de Tesselgouw.
(Oorkondenboek van Holland en Zeeland tot 1299, Oorkonde 55.)
Inter dua flumina Medemalacha et Chinelosara-Gamachi?
(Muller, Oorkondenboek van het Sticht Utrecht, I, 63/64.)

990
Vita St, Adalberti a Monachus Medelacensibus Anno 990 conscripta nodum edits nisi a furio (curio?) contracta. Cap. 23 exttad apud me M.S. plm. 980 een graaf Urbanus genaamd Ruosekyn (roosje) niet verre van het klooster te Egmond heeft gewoond.
(D. Burger, 4.)

993
Westfriezen verslaan graaf Arnulf van Holland.
"Arnulfus peremptus in bello". Winkelmade.

1008
Roeland (Roland) verhalen, Wijdenes etc. Kasteel Radboud in 1008 door "Roeland" herbouwd.
(Gonnet, Inv. M'blik.)

Jonkheer Albold van Winkel, 5e heer van Medemblik, 19e bisschop van Utrecht. "Godzalig".
(D. Burger, 4.)

Spelling van de naam Medemblik:
960 Medemolaca
985 Medemelacha
1118 Medemblec
1289 Medembleke
Latijn voor "Midden": medio, medium. Angelsaksisch: "meduma"
(Speelwagen V, 3,78.)

1118
"ecclesiae Rectoribus summopere annitendum et subditorum necessitati subvenire ego GODEBALDUS Dei Gratis Trajectensis Episcopus" geeft "ecclesiam quandum in Occidentalis Fresia in villa que Medemblec vocatur cum omnibus suis appendiciis et censu ad cameram episcopatem pertinente et circatu ret oblationibus utitlitati fratrum..." etc.
Data Anno Dominicae Incarnationis MCXVIII, indict XI (VI!) Anno Episcopi
GODEBALDI W.
"onder gehoudenheid om zijn jaargetijde te vieren"
(van Mieris, no. 362.)
(Regest 1, Medemblik.)

Sedert 1118 heeft de Pastoor van Medemblik "een Personattum ende besondere stoel in 't Choor van de Domkerk tot Uytrecht onder de Canonicken".
(Huizinga, 20.)

"dat al in den jare onzes Heeren 1118 de Kerke van de Plaatse Medemblik met alle de sins (cijns) de Bisschoppelijke Kamer rakende ende alle de Vircatus, dat is ommegang, ofte omring, gevolg ende profijt aan't Dom Capittel van de Canoniken van Sint Maarten bij zeekere open bezeegelde Brief van de Bisschop GODEBALDUS gegeven is geweest.
(gelijk Willem Heda schrijft;
Holl. Kroniek, deel 8, Cap. 5.)

Medemblik hierdoor Hoofdkerk van West-Friesland met recht van bisschops-keuze.
(D. Burger, 6.)

1173
Watervloedt, meenigte van morgen landts omtrent Enkhuizen en Medemblik verdronk..... het bosch de Kreil wierd weggenomen.....
(G. Brandt, 7.)

1288
Hollandse overheersing, voordien vrije Westfriezen.

"Den Grave dochte goet doe wesen
Dat hi maken dede na desen
Te Medemelc een casteel
Daer hi mede al gheheel
Al West Vrieslands sider dwanc."
(Melis Stoke
Monnik te Egmond
Riim-Kroniik, fol. 34.)

Zegel van Medemblik overeenkomst met Staveren en Harderwijk.

Te Aelbrechtsberg O.L.V. Boodschap (25.3) 1288:
Floris V schenkt verschillende vrijheden en rechten aan de stad Medemblik.
Vidimus op perkament (verklaring van echtheid), gegeven op den feestdag van Sint Pieter Stoel (22.2) 1356, door
Johannes de Bruweles, baljuw van Medemblik, Jacob Symonsz. en Martinus Folkertsz., schepenen in Medemblik.
Alleen het zegel van no. 3 is gebleven, groene was, geschonden.
(van Mieris, Charterboek I, 47)

21.3.1289
Zoen met Drechterland.
(Inv. archief Hoorn.)

25.3.1289
Medemblik Stadsrecht!
Anno domino millesimo duocentesimo octogesimo octavo in die annunciationis beate Marie Virginis gloriosem (Maria Boodschap)
(25 maart), FLORENTIUS comes Hollandie schenkt aan Medemblik stadsrecht.

(Floris V) Alle jaren jaarmarkt, te beginners op St. Bonifaciusdag (5 juni), 14 dagen lang.
(D. Burger, 7.)

"handelt van Tollen, Burgerrecht, Burgerschap en vele andere puncten".
Mag eigen regering kiezen. 3 keer per jaar "gading" (rechtszitting).
(Inv. archief Hoorn.)
(Oud-Westfriesland I, 47.)
(Regest Medemblik 2.)
(Swannotsrecht, 105, 347.)

Na 1288
Kasteel Radboud door Floris V versterkt en als dwangburcht gebruikt.
Aan de landzijde moeilijk te bereiken door de vele plassen: Poel Brake, Wijmers en Lichtewater.
(Huizinga, 19.)

1294
"Brief' van Floris V: aan hem een deel buitendijks land geschonken.
Het oude zegel van de stad is een schip met 13 Mannekens daarin (Jesus met de 12 apostelen) ende met deze Letteren daarom:
"SIGILLUM BURGENTIUM IN MEDEMBLEK".
(D. Burger, 7.)
(Dr. Willibrord Lampen in de Speelwagen, 151/153.)

1294?
Munt van Ursem naar Medemblik. Op een munt: Manshooft ter regter zijde ziende, met deze letteren daarom: F COMES HOLLANDIAE en aan de andere zijde een vier gelijkhoekig (Bourgondies) kruis met deze letteren:
"MONE(TA) MEDEMBLEK".
(D. Burger, 7.)

27.6.1296
Floris V vermoord, oud 42 jaar.

1296
Willem van Mechelen, 41 ste bisschop van Utrecht, valt Westfriesland binnen en heeft het Huys tot Widenesse en 't Huys Enigenburg beide tot de grond toe verdestrueerd. De stad Medemblik verwoest en verbrand, het kasteel behouden.
(D. Burger, 211.)

Floris Woutersz. van Egmond weerden haar mannelijk, uiterste hongersnood, moesten paardevlees eten. Jan van Henegouwen heeft de stad ontzet.
(D. Burger, 8 en 9.)

Hugo van Assendelft met 66 anderen verslagen door Willem van Mechelen.
(D. Burger, 11.)

1297
Enkhuizen door "heren" Jan van Arkel en Klaas van Putten verbrand en geplunderd. "Ende als die van den Huyse, verstaat van Medemblik, den brandt zagen, riepen zij luide en seiden: "Godt sij gedankt, ons komt ontset".
(G. Brandt, 9.)

1298
Baljuw te Medemblik met rechtspraak over heel West-Friesland, en Dijkgraafschap over Drechterland en de Vier Noorder Koggen en Casteleynschap van de Burcht.
(D. Burger, 8.)

1288 tot 1296
Hugo van Assendelft eerste kastelein en Baljuw.
Idem, Boudewijn van Naaldwijk te Wijdenes.
(D. Burger, 8).

22.12.1298
Brief van graaf Jan I, zoon van Floris V, aan de baljuw van het Oosterbaljuwschap, Floris van Egmond:
"al de binnendijken te slechten, allen met elkander uitvaren op de uiterste dijkroede".
D.w.z. de Zeedijk onderhouden. Beide ambachten, Drechterland en de Vier Noorder Koggen gescheiden; niet in elkanders gebied te dijken. De Drechters betaalden voor deze "gunst" 250 pond!
(van Mieris I, 603.)

Jan I, 1280 - 1299. Verliet zich op de adviezen van Jan van Renesse en Wolfert van Borsselen.
(Inv. archief Hoorn.)

7.11.1299
Jan II, Grave van Hollandt, Zeeland ende Heere van Vrieslandt geeft aan West-Friesland een landrecht. In den Jare ons Heeren MCC ende XCIX des Saterdachs na Alre Heiligendach in den Haghe.
(van Mieris 617.)
(Regest van M'blik, 3.)

 

---