▲

» Diversen » De Speelwagen » 1950 » No. 2 » pagina 35-39

Peet Duw

Eerder verschenen in 'De Speelwagen', 5e jaargang, 1950, No. 2, pagina 35-39.
Uitgave: Historische Genootschappen in Hollands Noorderkwartier.
Auteur: A. Bas-Groot.

Iemeslesten hew ik nei Hoorn toe weest.
'k Had zo maar nag al puur boosschippies en om nou voor elk wisse-wassie nei Hoorn te vliegen, déér houw ik niet van or! Ik zout 't den maar op, totdat 't de moeite is om te gaan en den haal je ur metien je raisgeld weer uit, zien.
Nou trof ik 't murakel, 't was net weer zo'n Westfriesedag en toe hew ik ut ur maar derus van nomen en mun hart weerderus echt ophaalt or.
Un houp volk op de bien, nou dat begraip je wel ei!
Wat stane die kappies toch fieter en die ouwerwisse klere ur den bai an, den is ' t un raik gezicht. Ien of twei wassen dur nag met zwarte damasten rokke an. Main minse wat un verschil bai nou, deer zitte wel twuntig plooien in en waid, wel vaif el dink. Nou jongens nag urus antoe.
En toch was ut un mooi gezicht, dat zeg ik ur van, leit ut den maar ouwerwis weze. lk most aldeur om Peet Duw dinken, toe ik die zwarte rokken zag. Want nou moet je wete dat Peet Duw ok zo'n rok had, en dat die um un keer voor paraplu gebruikt het.
Nou deer zit nag heel wat an vast en den moet 'k eerst urus zegge wie of Peet Duw was. Nou das gauw zait. T'is un ouwe vraister en die weunde met ur getrouwde zuster op ut zellufde erf. Maar dur is un hek tusken baien or, twei huishouwenges op ien erf dus.
Peet Duw zorgde voor dur aigen. Ze was hulleplooister en kappennaaister en deer kon ze dur aigen bedoeningkie best mee bedruipe. Ze had un lief huissie, 't sting un endje van de streitweg en den was ur van ut poortje totPeettus voordeur un streitje van klaine gele stientjes met an weerskanten een blauwselt randje; den an elke kant mooi kort gras voor ut bleikveld en in ut midden twei ronde perken mit gele gousies. Duw'es Zuster had dat niet, die weunde an de weg, hur man had un zaak zien je.
Ze hadde twei joons en twei maide en Aagie was de jongst van die twei en Aagie was Peettus maidje!
Tenminste deer wier ze mee plaagt omdat ze veul bai Peet kwam. Maar in werkelukhaid was ut ien grote huishouwing.
Bai Peet bleef alles schoon en glad en alles blonk en glom. Peet was un eppertje, zaie de buren, en deer hield Aagie van. As je Peettus gerdaintjes zage, alle plooie kreek iender, den docht je hoe kraigt ze ze zo, 't was of ze mit 't kappeaizer plooit ware, en zo was alles nei mekaar. As Aagie mit heur jonge katje bai Peet kwam, kon 't beissie niet loupe, zen pootjes zulden weg op de gladde matjes. Aagie was meer bai Peet as thuis. As ze der stikkie niet luste en Moeder zai, och, och, wat bin je weer an 't kieskauwen, dan gong ze nei Peet en kreeg er wat lekkers op en den gong 't beter. Maar oplest had Aagie lekkere honger, dat gaat altaid zo, dus dat hield ok weer op, toe Aagie nei school most.
Die schooltaid gaat nog weer gauw om, vond Peet, want die wou Aagie baai der houwe, zien, deer houpte ze erg op. Den kon ze ok kappenaaien leren en zo. Maar Aagie wou nei Hoorn knippen en naaien leren, en as 't kon zelf lesgeven. Dat was un ofvaller voor Peet, ze had ur zo op houpt dat zus bai heur kwam. Vader kwam er nog bai te pas om 't Aagie uit der hoofd te praten en die zai:
"Jij blaive bai Peet, dat nei Hoorn komt niks van, en gien gejank en gezeur meer."
Maar dat kin je begraipe. Aagie hield niet op mit zeuren. Ze wou en ze zou ut naaien leren. Toe Peet probeer jij 't nag erus voor me? Nou dat was voor Peet ok gien mooi sjouwtje, die zat 't ok wel un bietje dwars, dat Aagie niet bai heur blaive wou. 't Streed wel een bietje teugen der natuur, maar allé, ze zou ut ur nag weiderus over hewwe.
En un taid durnei zai Peet: "Kaind hoe wui je aigenluk nei Hoorn toe alle dage? Loupe kin niet, dat is veuls te veer en mit de postwagen, nou dat is helekedal gien doen or.
Ik bin lest immers mee weest nei Hoorn.
Nou 'k had men mooiste hultje op dein, maar 't was zonde dat ik 't dein had, 't zag geel van de rouk.
Die manjes smouke maar raak, je konne mekaar baitaije niet zien van de rouk en as 't raampie open gong, trok je zowat weg, dus dat gong ok niet.
Men Friese bontje had ik in ruitjes perst en was helegaar verkreukeld en je klere stinke zo'n hele dag van de rouk, nei ôôr dat gaat ok niet."
"Ja Peet, den zal ik un vilecepé hewwe moete, " zai Aagie. "Heremaintaid kaind, dat mien je toch zeker niet," zai Peet. "Wat zouwe de minse wel zegge, jij met zo'n ding en je moete un end langs de zei; nei oor en den die lange kale wege en mit slecht weer en in donker in de winter. De manjes hewwe ur nag spul mee om op 't peerdepadje te blaiven, evengoed, ik zou gien oug dicht doen kinne.
Nou je vader zou 't ôk gauw merke kinne in zun zaak, as je dát dede. Zien der maar van of, oor maidje, dat is veuls te grootscheeps." Maar Aagie was un deurdraiver. Ze hield vol over Hoorn en un fiets. Dat oplest Peet zelf un fiets voor heur kocht het. Want Vader wou ur niks mee te doen hewwe en gaf er gien halluffie voor uit ok. Hai was teugen zo'n opschepperai, ze kin nag lang loupe eer der beine bai ur kniese of binne, dat zeg ik ervan. Maar hoe den ok, Aagie gong op de fiets nei Hoorn en leerde heel gauw knippen en naaien, ze had ur kaik op, zien je, en 't gong of 't smeert was.
Ur is immers een spreekwoord: "Weer een wil is, is un weg." Nou en dat gong bai heur op, Aagie wou.
Nou gong 't ur voor de wind ok or, gien teugenspoed mit de fiets eon mit ur werk. Vader had ur ok niks meer over zait, dus 't gong van un laien dakkie.
't Duurde maar kort of ur fietste zo of en toe al derus ientje mit Aagie mee nei huis, den deuze derus en den die derus, maar op 't leste aldeur dezelfde. Heel an huis toe mogt ie niet mee, dat durfde ze niet, want Vader!
Van Moeder en Peet Duw was ze niet bang, maar as Váder 't miende. Maar hoe gaat zok! Hai gong oplest wel mee tót huis en ok in huis en op slot is 't un stel worren. Maar toe had Aagie heur diploma's allang te pakken, oor. 't Gong alles met zin van thuis en Peet was zo groosk, want toe Aagie trouwde kwam ze in un mooie winkel te weunen, ze verkocht lappies en maakte ur den zelf kleidjes en mantels en zo van voor dur klante en 't was verlegen drok in dur zaak, want wat ze maakte kon bekeken worre.
Ze had ok un houp maidjes te naaien.
Nou had ze un beste man troffen, die de zaak verlegen opwerkte, dat moet ur van zaid worre.
En nou dat alles railde en zailde, wou Aagie Peet urus te warschip hewwe. Dur maidjes zouwe un nuw kleedje voor dur make en den kon ze metien passen, dat gong dèn mooi met dezelfde veert.
En dat most den nou maar beure ok.
Duw zag er verlegen teugen op. Maar ze wou toch ok wel derus kaike hoe Aagie zat, ze zou aars blaid weze as 't weer achter de reg was, want die rais was 't ergste nag. Der klere zou ze maar klaar zoeke uit 't kaminet. Eerst ur hul en boerehoedje; der mooiste most op; ur satainen halsie, der damasten rok, witte kousen en gladde muilen, der zundese streepte rok en mooie jakje met bloeme. Nou der doekspeld en bagge nag, bloedkralen met juwelen slotje, en zo most ze er op an. Nou 't was un fieter waifie, toe ze ankleid op de postwagen wachtte. Aars most ze heil nei Hougkarspel loupe, nou dat was een dik uur en nou stapte ze voor de deur in, zo most 't den maar.
Aagie sting al op Peet te wachten, bai J. P. Koen, want op de keismarkt, deer hield de postwagen stil. Nou Peet was mee or, en de rais was nagal meevallen. Niet veul manjes, dus gien last van rouk. En 't was broeierig weer, dat 't raampie kon open. Nee oor, ze was niks verraist of gaar van zitten.
Dus toe op Aagies huis an, nou dat was te beloupen.
"Leg men hoedje maar op bed Aagie," zai Peet. "Nou 't kraigt een goed plaasie, oor," zai ze.
"Eerst een lekker koppie met un konkeltje en den gaan ik 't huis bekaike oor, as ik wat uitzakt ben," vond Peet.
Nou dat huis bekaiken, dat was niet wat zou dat.
"Eerst nei boven of de winkel," vroeg Aagie. "Nei we beginnen maar van boven of or. Strak mogt ik er niet meer komme kinne."
Nou ze keek ur ouge uit, zó groot alles was, in ien grote kamer zate wel 10 maidjes te naaien en zok mooi goed, as ze nag nooit zien had. Toe Peet 't bekeken had, zai ze: "Gort wat un behuizing en wat un houp goed, kin dat nou allegaar zo maar? Ik kin de wereld gien meer bekaiken or. Geef main eerst nag maar un koppie en den moet ik buiten ok urus kaike."
En Peet de deur uit, eerst ut iene raam: mense kaindere wat lage deer un lappe.
t' len nag mooier as 't aar.
Aagie was an 't eten te studderen, dus ze had de taid om op ur gemak te kaiken.
Toe nei 't are raam, nou dat leek nag wel mooier. "Wat is ur wat te koup in de wereld", docht Peet.
O jé 't begon te spatten, en ze had ur beste hult je op.
"Ik hew alles nag lang niet zien or, ik doen men rok ur maar efkens over", docht Peet Duw, en dat deed ze ok.
Minse nag urus an toe, dat was wat! Dat kregen ze in Hoorn alle dagen niet te zien. Een grote waie rok, net as un zail over 't houfd, deer sting Peet op gladde muiltjes in der rood, wit en zwarte gestreepte vlemmende rok.
Nou 't was un gebeurtenis. D'ien bleef staan, en d' aar bleef staan te kaik en dat gong zo maar deur en Peet zag niks as Aagies winkel. Maar oplest kwam de peerdetrem van Enkhuizen over Hougkarspel nei Hoorn en die belde wat ie kon, maar hai most stoppe, vanwege alle minsen, die nei Peet stinge te kaike.
Toe Aagie de trembel zo hoorde te keer gaan, docht ze: "zou Peet nag buiten weze, ik zel der maar hale."
Ze wist niet wat ze zag, toe ze uit de winkel kwam, "Wat un minse!"
Ze had 't gauw deur. "Peet kom gauw in huis," zai ze. "Nou kaind, ik hew gien last van de regen or." "Kom toch maar gauw", zai Aagie.
En Peet kwam, deed heur rok omleig toe ze in de winkel kwam en zag al die minsen staan en de trem.
"Nou, nou", zai ze, "de trem mag nag welderus raie zus, die minse kinne ur lang niet in."
"Nei", zai Aagie en docht: "leit ik me maar stil houwe. Peet het ur niks gien erg in, dink."
"Weer keek je nou zo nei, Peet," zai ze, "je keke zo omhoug." "Nou zus, ik docht, hoe zou Aagie nou bai die houge raampies komme kinne as ze oflapt worre moete!"

 

---