» Diversen
» Artikelen uit 'De Speelwagen'
Zo was het vroeger...
Eerder verschenen in 'De Speelwagen', 1e jaargang, 1946, No. 1, pagina 7-8.
Uitgave: Historische Genootschappen in Hollands Noorderkwartier.
Auteur: Piet Kistemaker.
1. „Soppers-eivend”
Eigenlijk was sopperseivend maar een heel flauwe schaduw van het oogstfeest, zoals dat in de
middeleeuwen op landgoederen en grote bouwhoeven gevierd werd...
Hier in West-Friesland, met zijn vele kleine bedrijven, merkte je daar niet zoveel van. Toch werd bij
het „mosterdhokken” de laatste hoop met een fraaie pluim of krul voorzien en werd dat een
„soppershok” genoemd...
Want, als de zaadoogst eenmaal binnen was, wachtte het werkvolk oudtijds met verlangen op de sopperseivend.
Dan werd „het volk” met hun vrouwen op een avond in de week bij den baas verwacht en onthaald
op lekker eten en drinken. Gewoonlijk eerst een flink maal grauwe erwten met gesmolten boter en daarna
„sop”, zachtgekookt wittebrood, eveneens rijkelijk overgoten met gesmolten roomboter... Als
daarna dan nog de brandewijnkruik rondging, laat de stemming zich verder wel raden...
Jammer genoeg ontaardde zoo'n sopperseivend al te vaak in een vreet- en zuippartij, waar het schraalgehouden
„volk” zich voor een heel jaar schadeloos stelde... met de gevolgen van dien.
Nu is daar niets meer van over... Misschien is er nog ergens een royale baas, die een gulden extra in
het loonzakje doet... dat is dan ook alles. Het feest-van-den-oogst wordt hier niet meer gevierd. Dat
was vroeger anders... was het ook beter?
2. Zangers met de ster...
Donkere dag vóór Kerstmis... Loodgrauwe lucht, die bergen sneeuw belooft... En dan
opeens: De Ster!
Twee sjofele mannetjes, met een enorme ster, ruim een meter in doorsnee. Een zespuntige reuzenster,
Witbeplakt, eerst met linnen, dan met papier, met kleurige randen en bonte plakplaatjes.
En de ster draait...
Een klein mannetje, dat zijn hele leven nog geen zangles gehad heeft, zingt schor en draaierig:
„Star-re vannet O-oo-oosten, wil nog-geres verrijze...” De ander rukt telkens aan een punt
van de ster. En de ster draait... de bonte plaatjes en de kleurige randen worden tot rode, blauwe en
groene cirkels... en worden weer plaatjes en randen...
De kleine man zingt...
Een moeder luistert en de kinderen gapen het wonder met open mond aan...
Enkele huizen verder verslaan de mannen hun chronische dorst in een kroegje. De ster hangt in een hoek
tegen de muur, onderstboven, vies en grauw... In onze hoofden zingt het nog na: „Sterre van 't
Oosten, wil nog eens verrijzen „
Zo was het vroeger... Zou het ooit weerkeren?
