Jaarboekjes Oud Andijk » 1995 » pagina 39-43

UITVOERIG EN BEREDENEERD VERSLAG VAN DEN TOESTAND DER GEMEENTE ANDIJK OVER HET JAAR 1874

(Art. 182 der Wet van den 29sten Junij 1851, Staatsblad no. 85)

Zoals u ziet was in de vorige eeuw elke gemeente verplicht jaarlijks een overzicht te geven van de stand van zaken binnen haar grenzen.
Wij kwamen in het West-Fries Archief in Hoorn de stand van zaken tegen van Andijk in 1874, dus 120 jaar geleden. De vragenlijst omvat zo'n 60 folio vellen. Wij hebben daaruit een selektie gemaakt.

HOOFDSTUK: BEVOLKING
						totaal
	Per 1-1-1874	mannen	1221	vrouwen	1120	= 2341
	Per 31-12-'74	"	1223	"	1113	= 2336

Aantal

geborenen:
sterfte:
huwelijken:

Aantal huwelijken waarbij man- vrouw of beiden niet konden schrijven: geen.

HOOFDSTUK: ARMWEZEN
De vraag was:
Of men heeft kunnen bespeuren, dat er in het afgelopen jaar meer of minder armoede in de gemeente geheerscht heeft dan vroeger?
Het antwoord:
Als vroeger heerschte alhier geen armoede.

Omtrent de toestand der behoeftige klasse kan worden medegedeeld:
De toestand van den arbeidersstand is zeer gunstig, van armoede is nabij niets bekend geworden.
Er is nog steeds vooruitgang. De redenen daarvan zjjn; steeds hooger dagloonen en geen gebrek aan werk.

HOOFDSTUK: JAGT EN VISSCHERIJ
De vraag:
Hoe was in het afgelopen jaar de staat van het jagtveld?
Antwoord:
Weinig wild,ook minder wilde eenden.

Over visscherij:
Weinig visch toenemend misbruik van den zegen met keernetten.

HOOFSTUK: ONTWIKKELING
Het aangelegde en verbeterde gedurende het jaar heeft zich bepaald tot; de aanbouw van een nieuw lijkenhuis, kosten van den aanleg ƒ.958.07½. Verder gewoon onderhoud.

HOOFDSTUK: ONDERWIJS, KUNSTEN EN WETENSCHAPPEN
Aantal scholen: 3	Hoofdonder- wijzers	Hulp onder- wijzers	Totaal elk geslacht
			man	vrouw
Westerschool Middenschool Oosterschool	1 1 1	1		2 1

Het getal leerlingen bedroeg:		Mannelijk	Vrouwelijk	Beide geslachten
	op 15 Januarij " 15 April " 15 Julij " 15 October	171 162 152 151	124 133 126 128	295 295 278 279
Kosteloos onderwezen werden:
	op 15 October	144	117	261

Omtrent subsidiën:

Krachtens een overeenkomst met de gemeente Enkhuizen wordt jaarlijks door laatstgenoemde gemeente aan de gemeente Andijk ƒ.400.- betaald voor het regt om 30 kinderen in de Oosterschool doen onderwijzen. De leerlingen welke geen kosteloos onderwijs ontvangen zijn uitsluitend uit Enkhuizen

Christelijk Gereformeerde School	Hoofdonder- wijzers	Geslacht
	1	man	vrouw
			1

Het getal leerlingen bedroeg:		Mannelijk	Vrouwelijk	Beide geslachten
	op 5 Januarij " 15 April " 15 Julij " 15 October	47 47 35 40	31 31 41 35	78 78 76 75

Kosteloos onderwezen: geen

Tenslotte, Naai- en Breischolen:

3 onderwijzeressen
38 leerlingen

HOOFDSTUK: GEZONDHEID	Geneeskundige dienst bij armen, verpleegd in hunne woningen.
onder 2	De belooningen van de genees-, heel- en verloskundigen bedroegen:
	jaarwedde heel- en	vroedmeester vroedvrouw	ƒ. 100.- 150.-
onder 3	Voor kosten van geneesmiddelen is aangewend: die kosten worden door den kerkelijke armbesturen gedragen.
Koepokinenting	Het aantal verrigte koepokinentingen over het afgelopen jaar bedroeg 40
	Het aantal was gedurende	1873 1872 1871	120 165 314

HOOFDSTUK: PERSONEELSVERANDERINGEN
Alleen de vroedvrouw is overleden en dit jaar geen andere hare plaats ingenomen.
Het personeel der nachtwacht is met twee vermeerderd door de aanstelling van Pieter Ruyter en Pieter Boeyer.

INSTRUCTIEN
De nachtwacht van eene nieuwe instructie voorzien.

GEMEENTERAAD
Van de voornaamste in den Gemeenteraad behandelde onderwerpen is de beknopte en zakelijke opgeve als volgt:
Besluit tot verhooging der jaarwedde van den hulponderwijzer.
Besluit tot het uitbetalen van gratificatiën aan den hulponderwijzer.

GELDMIDDELEN:
	Ontvangen	ƒ. 8475,41
	Uitgaven	7995,24
		-----------
	Saldo	480,17

TOESTAND DER OPENBARE GEMEENTEGEBOUWEN
Dat deze allen in voldoende bruikbaren toestand verkeeren. Alleen één der spuithuizen zal dit jaar eene belangrijke vertimmering moeten ondergaan.

NATIONALE MILITIE EN SCHUTTERIJ
Nationale Militie:
Het aantal der gemeente in de ligting bedroeg 7 man.
Dat der ingeschrevenen in de gemeente waarnaar het aandeel is berekend 19
Dat der ingelijfden bij de Landsmilitie 7

Schutterij:
De werkelijke sterkte der schutterij in de gemeente was 83 man
Actief 40 man
Reserve 43
Te zamen 83 man

De bij de wet gevorderde actieve sterkte der Schutterij bestond uit:
Sterkte van den eersten ban der Schutterij
a Actief 32 man
b Reserve 42 man
Te zamen 74 man

HOOFDSTUK XI.
Landbouw en Veeteelt.
Landbouw.

Wordt medegedeeld ten aanzien van:

Den algemeenen toestand.
Den algemeenen toestand van de landbouw was gunstig. De veehouder leed geen verliezen, had met weinig uitzondering steeds overvloed van gras op zijn weiland en een zeer goeden hooioogst.
Daarbij een goeden opbrengst van kaas, boter en wol, met goeden prijzen, ook voor zijn vee.
Ook de akkerbouw had een gunstig jaar, misgewas of verlies van oogsten had hij niet te betreuren, de meeste veldgewassen gaven een goeden oogst. Wel waren de prijzen van zaden, inzonderheid van mosterdzaad, wat laag, doch een goede opbrengst vergoedde dat weer grootendeels, terwijl van onderscheidene zaden èn opbrengst èn prijs zeer voldoende zijn geweest.

De waarde der landerijen ....... Iets hooger dan in 't vorig jaar
in huur ....... grasland ƒ.120.- 170.- bouwland ƒ.160.- 240.-
en in koop ....... grasland ƒ.2800.- 4000.- bouwland ƒ.4000.- 4400.-

Wij laten hier volgen eene opgave der beteelde hectaren (bunders), met vermelding van de hoofdgewassen, der tweede vruchten, de opbrengst per hectare (bunder) en de gezamenlijke opbrengst.
Hoeveelheid der beteelde hectaren.	Hoofd- gewassen.	Tweede vruchten.	Vermelding na welk gewas de tweede vruchten zijn geteeld.	Opbrengst		Aan- merkingen.
				per hectare.	gezamelijke opbrengst.
5,20 6,08 21,40 13,80 4,32 49,10 19,25 68,05 7,50 1,10 182,15 194,15 5,92 0,71 1,85 0,72	Tarwe Rogge Gerst Haver Boonen Erwten Stamboontjes Aardappelen Suikerbiet Koolzaad Mosterdzaad Karweizaad Maanzaad Wortels Pastinaken Knollen			50 Hl. 50 " 75 " 100 " 48 " 40 " 40 " 250 " 60000 Kg 40 Hl. 28 " 40 " 32 " 700 " 600 " 700 "	260 Hectoliter 304 " 1605 " 1380 " 207½ " 1964 " 770 " 17012 " 450000 Kilogram 44 Hectoliter 6920,20 " 7766 " 189,44 " 497 " 1100 " 504 "

BOOMGAARDEN
De oppervlakte boomgaarden bestaat uit: 290 H.A.
Het aantal: in zeer kleine perceeltjes verdeeld.
De opbrengst daarvan is onbekend.

VEESTAPEL Veulens en Werkpaarden Ezels en Muilezels Springstieren Melkkoeijen en melkvaarzen Kalveren Pinken Mestvee en trekossen Schapen Houders van Schaapskudden Geiten en Bokken Varkens	85 2 19 159 239 6 1432 geen 82 137
PLUIMVEE Het aantal hoenders wordt geschat op der eenden	425 100

HANDEL EN SCHEEPVAART
Buitenlandsche handel
De Buitenlandsche handel alleen in zaderijen bestaande, wordt door twee firma's op kleine schaal gedreven.
De herkomst der handelswaren is bijna uitsluitend Nederland.
De bestemming Duitschland, Frankrijk en België.