» Jaarboekjes Oud Andijk
» 1995
» pagina 39-43
UITVOERIG EN BEREDENEERD VERSLAG VAN DEN TOESTAND DER GEMEENTE ANDIJK OVER HET JAAR 1874
(Art. 182 der Wet van den 29sten Junij 1851, Staatsblad no. 85)
Zoals u ziet was in de vorige eeuw elke gemeente
verplicht jaarlijks een overzicht te geven van de stand van zaken binnen haar grenzen.
Wij kwamen in het West-Fries Archief in Hoorn de stand van zaken tegen van Andijk in 1874, dus 120
jaar geleden. De vragenlijst omvat zo'n 60 folio vellen. Wij hebben daaruit een selektie gemaakt.
| HOOFDSTUK: BEVOLKING | ||||||
| totaal | ||||||
| Per 1-1-1874 | mannen | 1221 | vrouwen | 1120 | = 2341 | |
| Per 31-12-'74 | " |
1223 | " |
1113 | = 2336 | |
| Aantal | geborenen: sterfte: huwelijken: |
Aantal huwelijken waarbij man- vrouw of beiden niet konden schrijven: geen.
HOOFDSTUK: ARMWEZEN
De vraag was:
Of men heeft kunnen bespeuren, dat er in het afgelopen jaar meer of minder armoede in de gemeente
geheerscht heeft dan vroeger?
Het antwoord:
Als vroeger heerschte alhier geen armoede.
Omtrent de toestand der behoeftige klasse kan worden medegedeeld:
De toestand van den arbeidersstand is zeer gunstig, van armoede is nabij niets bekend geworden.
Er is nog steeds vooruitgang. De redenen daarvan zjjn; steeds hooger dagloonen en geen gebrek aan werk.
HOOFDSTUK: JAGT EN VISSCHERIJ
De vraag:
Hoe was in het afgelopen jaar de staat van het jagtveld?
Antwoord:
Weinig wild,ook minder wilde eenden.
Over visscherij:
Weinig visch toenemend misbruik van den zegen met keernetten.
HOOFSTUK: ONTWIKKELING
Het aangelegde en verbeterde gedurende het jaar heeft zich bepaald tot; de aanbouw van een nieuw
lijkenhuis, kosten van den aanleg
ƒ.958.07½. Verder gewoon onderhoud.
| HOOFDSTUK: ONDERWIJS, KUNSTEN EN WETENSCHAPPEN | ||||
| Aantal scholen: 3 |
Hoofdonder- wijzers |
Hulp onder- wijzers |
Totaal elk geslacht |
|
| man | vrouw | |||
| Westerschool Middenschool Oosterschool |
1 |
1 |
2 |
|
| Het getal leerlingen bedroeg: | Mannelijk | Vrouwelijk | Beide geslachten | |
| op 15 Januarij " 15 April " 15 Julij " 15 October |
171 162 152 151 |
124 133 126 128 |
295 295 278 279 |
|
| Kosteloos onderwezen werden: | ||||
| op 15 October | 144 | 117 | 261 | |
Omtrent subsidiën: |
Krachtens een overeenkomst met de gemeente Enkhuizen wordt jaarlijks door laatstgenoemde gemeente aan de gemeente Andijk ƒ.400.- betaald voor het regt om 30 kinderen in de Oosterschool doen onderwijzen. De leerlingen welke geen kosteloos onderwijs ontvangen zijn uitsluitend uit Enkhuizen |
| Christelijk Gereformeerde School |
Hoofdonder- wijzers |
Geslacht | |
| 1 | man | vrouw | |
| 1 | |||
| Het getal leerlingen bedroeg: | Mannelijk | Vrouwelijk | Beide geslachten | |
| op 5 Januarij " 15 April " 15 Julij " 15 October |
47 |
31 |
78 |
|
Kosteloos onderwezen: geen
| Tenslotte, Naai- en Breischolen: |
3 onderwijzeressen 38 leerlingen |
| HOOFDSTUK: GEZONDHEID | Geneeskundige dienst bij armen, verpleegd in hunne woningen. |
||
| onder 2 | De belooningen van de genees-, heel- en verloskundigen bedroegen: | ||
| jaarwedde heel- en |
vroedmeester vroedvrouw |
ƒ. 100.- 150.- |
|
| onder 3 | Voor kosten van geneesmiddelen is aangewend: die kosten worden door den kerkelijke armbesturen gedragen. | ||
| Koepokinenting | Het aantal verrigte koepokinentingen over het afgelopen jaar bedroeg 40 | ||
| Het aantal was gedurende | 1873 1872 1871 |
120 165 314 |
|
HOOFDSTUK: PERSONEELSVERANDERINGEN
Alleen de vroedvrouw is overleden en dit jaar geen andere hare plaats ingenomen.
Het personeel der nachtwacht is met twee vermeerderd door de aanstelling van Pieter Ruyter en Pieter
Boeyer.
INSTRUCTIEN
De nachtwacht van eene nieuwe instructie voorzien.
GEMEENTERAAD
Van de voornaamste in den Gemeenteraad behandelde onderwerpen is de beknopte en zakelijke opgeve als
volgt:
Besluit tot verhooging der jaarwedde van den hulponderwijzer.
Besluit tot het uitbetalen van gratificatiën aan den hulponderwijzer.
| GELDMIDDELEN: | ||
| Ontvangen | ƒ. 8475,41 | |
| Uitgaven | 7995,24 | |
| ----------- | ||
| Saldo | 480,17 |
TOESTAND DER OPENBARE GEMEENTEGEBOUWEN
Dat deze allen in voldoende bruikbaren toestand verkeeren. Alleen één der spuithuizen
zal dit jaar eene belangrijke vertimmering moeten ondergaan.
NATIONALE MILITIE EN SCHUTTERIJ
Nationale Militie:
Het aantal der gemeente in de ligting bedroeg 7 man.
Dat der ingeschrevenen in de gemeente waarnaar het aandeel is berekend 19
Dat der ingelijfden bij de Landsmilitie 7
Schutterij:
De werkelijke sterkte der schutterij in de gemeente was 83 man
Actief 40 man
Reserve 43
Te zamen 83 man
De bij de wet gevorderde actieve sterkte der Schutterij bestond uit:
Sterkte van den eersten ban der Schutterij
a Actief 32 man
b Reserve 42 man
Te zamen 74 man
HOOFDSTUK XI.
Landbouw en Veeteelt.
Landbouw.
Wordt medegedeeld ten aanzien van:
Den algemeenen toestand.
Den algemeenen toestand van de landbouw was gunstig. De veehouder leed geen verliezen, had met weinig
uitzondering steeds overvloed van gras op zijn weiland en een zeer goeden hooioogst.
Daarbij een goeden opbrengst van kaas, boter en wol, met goeden prijzen, ook voor zijn vee.
Ook de akkerbouw had een gunstig jaar, misgewas of verlies van oogsten had hij niet te betreuren, de
meeste veldgewassen gaven een goeden oogst. Wel waren de prijzen van zaden, inzonderheid van mosterdzaad,
wat laag, doch een goede opbrengst vergoedde dat weer grootendeels, terwijl van onderscheidene zaden
èn opbrengst èn prijs zeer voldoende zijn geweest.
De waarde der landerijen ....... Iets hooger dan in 't vorig jaar
in huur ....... grasland ƒ.120.- 170.- bouwland ƒ.160.- 240.-
en in koop ....... grasland ƒ.2800.- 4000.- bouwland ƒ.4000.- 4400.-
Wij laten hier volgen eene opgave der beteelde hectaren (bunders), met vermelding van de hoofdgewassen, der tweede vruchten, de opbrengst per hectare (bunder) en de gezamenlijke opbrengst. |
||||||
|
Hoeveelheid |
Hoofd- gewassen. |
Tweede vruchten. |
Vermelding |
Opbrengst |
Aan- merkingen. |
|
|
per |
gezamelijke |
|||||
|
5,20 |
Tarwe Rogge Gerst Haver Boonen Erwten Stamboontjes Aardappelen Suikerbiet Koolzaad Mosterdzaad Karweizaad Maanzaad Wortels Pastinaken Knollen |
50 Hl. |
260 Hectoliter 304 " 1605 " 1380 " 207½ " 1964 " 770 " 17012 " 450000 Kilogram 44 Hectoliter 6920,20 " 7766 " 189,44 " 497 " 1100 " 504 " |
|||
BOOMGAARDEN
De oppervlakte boomgaarden bestaat uit: 290 H.A.
Het aantal: in zeer kleine perceeltjes verdeeld.
De opbrengst daarvan is onbekend.
| VEESTAPEL Veulens en Werkpaarden Ezels en Muilezels Springstieren Melkkoeijen en melkvaarzen Kalveren Pinken Mestvee en trekossen Schapen Houders van Schaapskudden Geiten en Bokken Varkens |
|
| PLUIMVEE Het aantal hoenders wordt geschat op der eenden |
425 100 |
HANDEL EN SCHEEPVAART
Buitenlandsche handel
De Buitenlandsche handel alleen in zaderijen bestaande, wordt door twee firma's op kleine schaal gedreven.
De herkomst der handelswaren is bijna uitsluitend Nederland.
De bestemming Duitschland, Frankrijk en België.
