» Kistemaker Archief
» Proza en Poëzie
» Pagina 5
5. 't Saemenspraeck
Door eenen goetgunstigen leser van onse troue "Aendijcker"
gehouden respectivelijck met vader tijdt, met historie
ende met den roemrijcken
faem, ter gelegenheydt van het silveren
jubileum van dese onse
courant, op huyden den 2den aprillis 1949.
Den aenminnigen leser, behaech'lijck sich uytstreckende bij het opene
haerd-vier waerin enighe luttele blocxens fel knisperende branden ende daertoe eenen wermen gloet
spreyden, sijn geliefde "Aendijcker" uyt-een-vouwende, spreeckt aldus:
"Welck Schouwspel doet sich voor aen mijn verwondert oogh?
'Schoon de Aendijcker krant nogh nimmer mij bedroogh,
Kan ick toch metterhaest mijn ooghen niet gelooven,
Wat ick daer seffens lees, gaet mijn verstant te booven.
(Of kan het moog'lijck sijn, dattick niet goet en kijck?
Stracx moettick nogh een bril van d' oue Uytterdijck,
Soo een met goudt montuur, ick magh alvast wel spaeren!)
Ick las d'Aendijcker krant reets ettelijcke jaeren,
Maer dattet soo langh was, Daar heeft "om kort te gaen",
(So als van Dockum seyt,) die krant nu reets bestaen
Het vierde van een eeuw, of hondert verrelsjaeren,
Met sulck een frissen geest, wie kan dat evenaeren?
Met onverdroten moedt, de tegenheen ten spijt
Wel vijf-en-twintich jaer, mijn lief waer blijft de tijdt?"
In eenen duysteren hoeck gloort enigh flaauw licht ende de Tijdt, een een oudt man, in swaeren tabbaerdt treedt in het licht, een tijdt-glas in den regterhandt houdende ende een kaerssen-blaecker in de slincker ende spreeckt in deeser voeghen:
"Wie riep mij bij mijn naem, ben ick oyt wech geweest?
Of staet het, leser, u niet helder voor den geest
Dattick er altoos ben? Ghij kunt mij niet omvatten,
Slechts deelen kunt gij mij, doch noyt naer waerde schatten!
Uw jaer, uw dagh, uw uer sijn deelen van den tijdt
De tijdt snelt immer voort naer d'eyndloos eeuwighheydt!"
Leser:
"Vergeef mij, Vader Tijdt, hoe dickwerff kan het Heden,
Op d'een of d'and're wys, sich spiegh'len aen 't Verleden!
Maer ach! dit spieghelbeelt is menighmalen dof
Of pleckigh van het weer, of groeseligh van het stof,
Daer hanght een sluyer voor, die komt dit beelt vervaeghen.
En daerom, Vader Tijdt, soud'ick u willen vraeghen:
Wie gaf voor vijf-en-twintich jaer "d'Aendijcker" in 't licht?
En heeft ons door die daed onsterffelijck verplicht?
Tijdt:
"Eylacie, goede vrint, dattick het niet kan segghen!
Des ick u raedt die vraegh Historie voor te legghen,
'ck Weet dat sij naerstigh speurt; licht wordt uw wetenslust
Door wat Historie leert uyt-eyndelijck geblust.
Ick bidt u: slae een blick in haer vergeelde blaeden
Wantick en heb gheen rust, 'ck moet verder op mijn paeden,
De onrust van den tijdt rust nimmermeer,
De tijdt verkeert, doch nimmer keert hij weer."(Tijdt af)
Leser:
"Hoe flusjes is hij wech, ach, tijdt is cort van duer,
(Benutten wij haer goet,) hoe ras vervlieght het uer.
En in hoe luttel tijdts kan onse hoop vervaeghen
Hoe treusel ick soo langh? Laet ick Historie vraeghen,
Die door haer kennis mij sal helpen uytter noodt,
Ick weet dat mijn gevraegh noch nimmer haer verdroot."
HISTORIE, een spinneweb door eene stoute kobbe in een' donckeren hoeck gemaeckt sijnde verbreeckende, treedt uyt het duyster naer voren, een' spieghel ende enckele vergeelde blaeden pergament in de handt houdende, spreeckt als volght:
"Wat vraeght ghij naer een naem? Alsof een enckel man
Dit werreck sou bestaen? Het was veeleer een span,
Een edel driemanschap, dat soo-iets quam braveeren:
Met eere noem' ick hier de naemen van die heeren.
Van Dockum Senior en d'oue Uytterdijck
En Willem Butterman, die door sijn breede kijck
(En radde tong) de and'ren quam begeest'ren
Hoewel Van Dockum sich soodrae niet liet bemeest'ren.
Enfin, "om cort te gaen", (sooals van Dockum sey),
Er waren op dat pas nogh enck'le and're bij,
Jan Singer, Simon Scheer, sij quamen tot elckander
In het geboorte-uer van onse "Middenstander".
Het was toen kortelijcx nae d' eerste Waereld-brandt,
Daer was op ons Aendijck toen nogh gheen eyghen krant,
Wie wat vercoopen wou, sou moeten adverteeren
In wel een krant of vier, (eyghen aen vreemde heeren),
Die evenwel nogtans niet quamen in 't bereick
Van d'ingesetenen van 't ganse dorp Aendijck.
Die kranten waeren Roomsch, of Rood, Anti-, of Liberael,
Sij schimpten op elckaer vaek in een boose tael.
't Was ieder duydelijck, dat dit niet kon gehenghen:
De middenstander hadt, om aen den man te brenghen
Sijn deuchdelijcke waer, behoefte aen een bladt
Dat heel het dorp bereickt' en soo geviel het dat
Voor vijf-en-twintich jaer d'Aendijcker Middenstander."
Leser:
"Genoeg, Historie! Danck! Ick weet nu een en ander
Dat voormaels duyster was, dus noghmaels besten danck!"
Historie:
"Ick hoor daer in de lucht op-iens basuyn-geclanck.
Ai, siet, het is de Faem, die tot ons neer quam daelen,
Dus luyster, Leser, toe, wat sij heeft te verhaelen."
(Historie af)
De FAEM, sittende op een' wolck ende bij tijdt en wijlen blaesende op een' basuyn van suyver goudt, Spreeckt met luyder stemme, (uyt hoogher sfeeren op het Aertrijck nedersiende) aldus:
"Ick sweef op vleughelen ront-om den Waereltkloot,
Ick draegh den eeren-palm en berregh in mijn schoot
Een rijcken overvloet, ja, overdaet van schatten:
Wat kost'lijckheden oyt het Aertrijck moogh' bevatten,
Van Silver oft van Goudt, off cierlijck Juweel,
Het is een luttel yets, bij wat er valt ten deel
Aen hem of haer, die door de Faam wordt uytvercooren!
Ick laet door mijn basuyn de gantse Waerelt hooren,
Van Vuurlant's barre kust tot ver' in Canada
En van de Bering-see tot in Suyd-Africa,
Waer oock mijn speurend oogh yets seltsaems moogh' ontdecken,
Sal mijn basuyn geclanck altoos ter eeren strecken
Van hem die jubileert. mijn oogh viel op Aendijck
En de "Aendijcker" krant, wat sijt ghij leser, rijck
Met deese Uwe krant, die vijf-en-twintich jaeren
Een overvloet van geest aen frisheyt wist te paeren!
Dees' loflijcke Courant, ("Aendijcker" is haer naem),
Bindt door een enghe bandt alle Aendijckers saem,
"Waer oock ter Waerelt" oyt sij moghen sich bevinden!
Het leesen van dit blad maect vyanden tot vrinden.
Voor sulck een edel bladt steeck ick de lof-trompet!
Een croon van Silver wordt haer daerbij opgeset
En na een verrel eeuws, (ick wil 't bij voorbaet segghen),
Kom ick een krans van Goudt om haere slaepen legghen!
Het Silver op dees' dagh, het Goudt in het verschiet,
Waerbij ick SIEBESMA mijn beste wenschen biedt!"
(Met enigh licht gedruys trekt de Faem af)
Leser:
"Ick voegh mijn wensch daerbij: Van harte veel geluck! en
Dat GORTER Jaerenlangh "d'Aendijcker" moghe drucken!
(Een drucker sonder druck, hij drucktse sonder feil,
Ervaeringh staet u borgh.) Ick wensch u allen heil!"
Pieter Jansz. Kistemaecker
scribsit 1949, aetatis suae 47.
